Τι είναι Γιόγκα

Τι είναι γιόγκα

από τη Χάρι Λυρώνη

Σύμφωνα με τον Πατάντζαλι, εξαιτίας των διακυμάνσεων του νου, το πνεύμα (purusha) ταυτίζεται με το περιορισμένο σώμα (prakriti). Αίροντας τις ταλαντεύσεις του νου, το πνεύμα απελευθερώνεται από την ταύτιση. Ο νους παύει να πλανεύει τo πνεύμα με ό,τι εκείνος ορίζει ως αλήθεια, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στον πραγματικό Εαυτό να αναδυθεί, καταρρίπτοντας όλα εκείνα με τα οποία ταυτιζόταν και πίστευε ως τότε. Μη έχοντας κάτι με το οποίο να ταυτιστεί, ο Εαυτός παραμένει στη φύση του και συνειδητοποιεί την πραγματική του υπόσταση, που δεν είναι άλλη από την πνευματική. Συνειδητοποιεί δηλαδή ότι είναι πνεύμα, άρα αιώνιος.

Συνεπώς, ο Πατάντζαλι ορίζει τη γιόγκα ως ένα σύστημα που στοχεύει στην παύση της κινητικότητας και των τροποποιήσεων του νου, προκειμένου να αποκαλυφθεί ο αληθινός Εαυτός και να φτάσει κανείς στην αυτογνωσία και επομένως στην αυτοπραγμάτωση. Θα μπορούσε λοιπόν να πει κανείς ότι η γιόγκα είναι ένα σύστημα που στοχεύει στο γνώθι σαυτόν.

Ωστόσο, η παραπάνω εξήγηση, αν και σωστή, περιορίζει κατά πολύ τις δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει η πρακτική της γιόγκα. Είναι γνωστό ότι πρόκειται για ένα σύστημα που μπορεί να εξασκηθεί από τον καθένα και, ανάλογα με το μονοπάτι που θα διαλέξει με βάση την ιδιοσυγκρασία του αλλά και με τη συνειδητότητά του μπορεί να φτάσει σε διαφορετικά επίπεδα. Τι είναι όμως γιόγκα; Φιλοσοφία, επιστήμη ή τέχνη; Συχνά αναρωτιόμαστε καθώς καθένας από εμάς εκλαμβάνει την έννοια της διαφορετικά, ανάλογα με το πού βρίσκεται πνευματικά. Οι περισσότεροι στη Δύση τη συνδέουμε είτε με τη σωματική άσκηση, την άσανα, που δεν είναι παρά ένα από τα σκέλη της αστάνγκα γιόγκα, είτε με την ινδουιστική θρησκεία.

Ένα από τα νοήματα που περικλείει η λέξη γιόγκα είναι η σύζευξη της περιορισμένης συνειδητότητας του ατόμου με την υπέρτατη οικουμενική πραγματικότητα. Γιόγκα είναι κατ’ επέκταση η διεύρυνση της ατομικής μας συνείδησης, η πνευματική απελευθέρωση και ένωση με τη βαθύτερη φύση μας και το θείο. Αναμφισβήτητα λοιπόν γιόγκα είναι η επιστήμη του γνώθι σαυτόν. Η φιλοσοφία που ρίχνει φως στο ντάρμα και καταργεί κάθε σύνορο μεταξύ Θεού και ανθρώπου. Είναι η τέχνη του ευ ζην με τον εαυτό μας και τους άλλους.

Πολλοί μελετητές της ινδικής φιλοσοφίας δεν βλέπουν με καλό μάτι όσους ξεκινούν τη γιογκική τους αναζήτηση από την άσανα. Απ’ όπου κι αν ξεκινήσει κανείς όμως, σε όποιο στάδιο της πνευματικής του αναζήτησης κι αν βρίσκεται, σε όποια θρησκεία ή μη θρησκεία κι αν ανήκει, αργά ή γρήγορα ο ασκούμενος εδραιώνει μία πιο προσωπική σχέση με τον Θεό, γιατί αυτός είναι και ο υπέρτατος στόχος της γιόγκα: η ένωση με τη θεϊκή μας φύση. Ωστόσο, ο Θεός, άρα και η γιόγκα είναι πέρα από θρησκείες. Δεν μπορούμε λοιπόν να μην αναγνωρίσουμε ότι το μονοπάτι του Πατάντζαλι, παρόλο που οδηγεί τον ασκούμενο γιόγκι ως ένα σημείο της διαδρομής, αποτελεί για όσους το προσεγγίσουν ακρογωνιαίο λίθο για το γιογκικό τους ταξίδι.

Γιατί γιόγκα είναι καθετί που ενώνει τις κουκκίδες και φτιάχνει το προσωπικό μας μονοπάτι. Τα μικρά βήματα προς την αυτοπραγμάτωση, προς την ιερή, αληθινή μας φύση. Γιόγκα είναι το ταξίδι προς την Αλήθεια μας, την υπέρτατη Αλήθεια που δεν είναι άλλη από τη γνώση ότι όλοι είμαστε ένα, φτιαγμένοι από την ίδια θεϊκή σπίθα. Είναι το σπίρτο που θεριεύει τη θεϊκή μας σπίθα και ανασύρει στην επιφάνεια τη θεία μας φύση.

Γιόγκα είναι το ταξίδι προς την ελευθερία. Ένα ταξίδι που μπορεί να αλλάξει τον ρου των πραγμάτων και την ίδια την πορεία ζωής μας!